|
Στην κοιλάδα του ποταμού Αγίου Μηνά, στους πρόποδες του Τροόδους απλώνεται ο νεολιθικός οικισμός της Χοιροκοιτίας. Ο οικισμός ήρθε στο φως στα 1934 από τον αρχαιολόγο Πορφυρό Δίκαιο.
Τον οικισμό διασχίζει, από βορά ως νότο, ένα μακρόστενο πέτρινο κτίσμα με μήκος 185 μέτρα. Το συγκεκριμένο κτίσμα ανακαλύφθηκε από τον Πορφυρό Δίκαιο και θεωρήθηκε από τον ίδιο «ως βασικός δρόμος εγκατάστασης». Μ’ άλλα λόγια ο οικισμός «αρθρωνόταν κατά μήκος ενός μεγάλου δρόμου». Αρκετοί μελετητές θεωρούν πως το συγκεκριμένο κτίσμα αποτελούσε τείχος του οικισμού.
Οι κατοικίες
Ο οικισμός της Χοιροκοιτίας θεωρείται ένας από τους πιο αντιπροσωπευτικούς της νεολιθικής περιόδου. Οι οικίες έχουν κυκλικό σχήμα με εξωτερική διάμετρο μεταξύ 2.30 μέτρα ως 9.20 μέτρα και εσωτερική διάμετρο από 1,40 ως 4,80 μέτρα.
Οι κατοικίες είναι χτισμένες στη βάση τους με λιθάρια, ενώ στο πάνω μέρος τους με πλιθάρια και πηλό. Οι στέγες τους κατασκευάστηκαν με κλαδιά και καλάμια που επικαλύπτονταν με πηλό. Στο κέντρο των κατοικιών υπήρχε «εστία και οπή που χρησίμευε για την έξοδο καπνού.
Οι πλείστες νεολιθικές κατοικίες διέθεταν μεσοπάτωμα, το οποίο πιθανότατα χρησίμευε σαν αποθηκευτικός χώρος. Επιπλέον, φαίνεται πώς οι οικίες ήταν κτισμένες με τρόπο ώστε να προστατεύονται από πλημμύρες, σαφέστερα κατασκευάζονταν κατώφλια ελαφρώς υπερυψωμένα.
Φαίνεται πως το εσωτερικό των οικιών κοσμείτο με τοιχογραφίες. Παρόλ’ αυτά η κακή κατάσταση των τοιχογραφιών δεν επιτρέπει στους μελετητές να συμπεράνουν «αν τα διακοσμητικά σχέδια είναι γεωμετρικά ή εικονιστικά».
Ταφικά Έθιμα
Οι νεκροί ενταφιάζονταν σε λάκκους σκαμμένους στο εσωτερικό των κατοικιών. Ο λάκκος του νεκρού γέμιζε με χώμα και καλυπτόταν με επίστρωση πηλού, αποκαθιστώντας μ’ αυτόν τον τρόπο το δάπεδο της οικίας. Οι τάφοι ήταν ατομικοί και οι νεκροί ενταφιάζονταν με το σώμα πλαγιασμένο, συνήθως στη δεξιά πλευρά. Η στάση του σώματος είναι συνεσταλμένη και όπως παρατηρούν οι μελετητές ο βαθμός της συστολής εξαρτιόταν από την ηλικία του νεκρού.
Στους τάφους τοποθετούνταν κτερίσματα ανάλογα με το φύλο του νεκρού. Συχνά τους τάφους τόσο γυναικών όσο και ανδρών, συνόδευαν σπασμένα πέτρινα αγγεία. Άλλο ταφικό έθιμο ήταν η τοποθέτηση πέτρας, ακατέργαστης ή λαξευμένης, πάνω στο σώμα του νεκρού. Μ’ αυτόν τον τρόπο πίστευαν πως εμπόδιζαν την επιστροφή του νεκρού στον κόσμο των ζωντανών.
Αντικείμενα καθημερινής χρήσης
Εργαλεία Οι κάτοικοι της Χοιροκοιτίας κατασκεύαζαν εργαλεία από πυριτόλιθο, ασβεστόλιθο, διαβάση και οστά ζώων. Τα εργαλεία χρησιμοποιούνταν για την αναζήτηση τροφής και την μεταποίηση αντικειμένων. Συγκεκριμένα, ανεβρέθηκαν εργαλεία για τον θερισμό δημητριακών, το κόψιμο καλαμιών, την επεξεργασία ξύλου και το ξύσιμο νωπών δερμάτων. Τα πλείστα οστέινα εργαλεία χρησιμοποιούνταν στην μεταποίηση αντικειμένων, ανάμεσα τους λεπτές κλωστές για ράψιμο και εργαλεία διάτρησης.
Αλεστικά σκεύη Ανεβρέθηκαν ακίνητοι μύλοι, σφύρες και λίγοι κόπανοι.
Αγγεία
Χωρίς αμφιβολία στην Χοιροκοιτία κατασκευάστηκαν αρκετά αγγεία από φθαρτά υλικά, όπως ξύλο, πλεγμένα καλάμια, δέρματα. Φαίνεται πως οι κάτοικοι της Χοιροκοιτίας κατασκεύαζαν πληθώρα πέτρινων αγγείων, όπως δίσκους, κύπελλα, κούπες, λεκάνες και κοχλιάρια. Αρκετά από τα αγγεία κοσμούνται κυρίως με ανάγλυφα ή εγχάρακτα γεωμετρικά σχήματα, με μοναδική εξαίρεση ένα αγγείο που παριστάνει ανθρώπινη μορφή.
Κοσμήματα
Με πετρώματα ποικίλης προέλευσης φιλοτεχνούνταν κοσμήματα, όπως κρεμαστά περιδέραια.
Ειδώλια
Η ανθρώπινη μορφή αποτελεί κυρίαρχο θέμα των ειδωλίων που ανεβρέθηκαν στον νεολιθικό οικισμό της Χοιροκοιτίας. Όλα τα ειδώλια, με μοναδική εξαίρεση ένα κεφάλι που φιλοτεχνήθηκε σε άργιλο, αποτυπώθηκαν σε πέτρα.
«Αινιγματικά» αντικείμενα
Αιχμηρά δακτυλίδια: Πρόκειται για ανοικτούς κρίκους με αιχμηρό άκρο σε σχήμα ερωτηματικού ή με δυο αιχμές που μοιάζουν με αντικριστά ερωτηματικά .
Βότσαλα Πρόκειται για βότσαλα βαλσάτη που διαθέτουν ένα πλέγμα με εγχάρακτες γραμμές στη μια ή και στις δυο όψεις.
Ασχολίες
Οι κάτοικοι της Χοιροκοιτίας για να εξασφαλίσουν την τροφή τους ασχολούνταν με τη γεωργία και κτηνοτροφία, εφ’ όσον η θέση του οικισμού καθιστούσε τα θαλάσσια προϊόντα δευτερεύοντα στην διατροφή τους. Παρ’ όλα αυτά φαίνεται πως χρησιμοποίησαν «προηγμένες μεθόδους αλιείας καλοπλεγμένα δίχτυα ή πετονιές με δυνατά αγκίστρια». Αυτό συνάγεται από τα είδη των ψαριών που αλίευαν που ήταν μεγάλα σε μέγεθος, όπως σφυρίδα, τσιπούρα, κέφαλος.
Η γεωργία βασιζόταν κυρίως στην καλλιέργεια δημητριακών, οσπριωδών και φακών. Οι κάτοικοι της Χοιροκοιτίας εμπλούτιζαν τη διατροφή τους και με καρπούς που περισυνέλεγαν από άγρια δέντρα, όπως φιστικιές, συκιές, ελιές και δαμασκηνιές.
Παράλληλα, οι κάτοικοι του οικισμού εξέτρεφαν σε χώρους έξω από το χωριό, κυρίως πρόβατα, αίγες και χοίρους.
Τέλος το κυνήγι του ελαφιού πραγματοποιείτο με άγνωστες μεθόδους. Δεν ανεβρέθηκαν βέλη, γι’ αυτό εικάζεται πως τα όπλα ήταν «υποτυπώδης», λόγου χάρη «ξύλινες λόγχες με αιχμή σκληρυμένη στη φωτιά και παγίδες».
https://www.khirokitia.org/gr/neolithic-lgr
|
